Năm 2017, điện ảnh Việt Nam có một bộ phim thu hút được khá nhiều sự quan tâm của khán giả là phim “Mẹ chồng” (đạo diễn Lý Minh Thắng). Bối cảnh phim khiến ai nấy khi xem đều phải trầm trồ: Nhà cổ nguy nga, cánh đồng lúa xanh bạt ngàn, hồ nước mênh mông,… Khung cảnh hiện lên vừa nên thơ vừa chân thật, khiến người xem khó lòng rời mắt. Hiếm người biết bộ phim được quay tại huyện Diên Khánh (tỉnh Khánh Hòa), cách thành phố Nha Trang chỉ chừng mười mấy cây số.
Nếu Nha Trang được ví như một cô gái thành thị kiêu sa, hiện đại thì Diên Khánh lại là cô thôn nữ dịu dàng, e ấp mà một khi đã biết đến sẽ khiến lòng người nhung nhớ mãi không thôi.
Từ Nha Trang, du khách có thể bắt xe buýt để đến Diên Khánh. Xuống trạm rồi thì có thể chầm chậm đi bộ qua Thành cổ Diên Khánh vừa để dạo mát vừa tham quan, chiêm ngưỡng. Thành cổ Diên Khánh là một quần thể kiến trúc quân sự theo kiểu Vauban, một hình mẫu thành quân sự phổ biến vào thế kỷ XVII, XVIII ở Tây Âu và là thành thứ hai được đưa vào Việt Nam (sau thành Gia Định). Hiện nay, Thành cổ Diên Khánh còn lại 4 cửa: Đông, Tây, Tiền, Hậu được bảo quản, gìn giữ khá tốt, là một trong các di tích lịch sử quan trọng nhất của tỉnh Khánh Hòa. Bên cạnh Kinh thành cố đô Huế, Thành cổ Diên Khánh là tòa thành hiếm hoi được bảo toàn nguyên vẹn đến nay của nhà Nguyễn.
Cổng Tây Thành cổ Diên Khánh nhìn từ trên cao.
Nếu vì đi sớm mà quên chưa ăn sáng, du khách nên thưởng thức thử món bánh ướt, bún nước cá,… nổi tiếng của vùng đất này. Bánh ướt mỏng mềm lại nóng hổi có thể ăn kèm chả lụa, giá, xoài với đa dạng nước chấm. Bún nước cá thực chất là cá nấu mẳn chan lên bún ăn kèm rau sống. Các món ăn đều không cầu kỳ mà rất thanh tao, vừa miệng.
Ăn sáng xong, du khách có thể tiếp tục hành trình thăm thú Diên Khánh bằng việc đến với một trong những địa danh nổi tiếng nhất đất Khánh Hòa nói chung và huyện Diên Khánh nói riêng: Am Chúa. Am Chúa tọa lạc trên núi Đại An, thuộc địa phận thôn Đại Điền Trung, xã Diên Điền – là công trình kiến trúc tín ngưỡng phụng thờ Thánh Mẫu Thiên Y A Na. Vào đầu tháng 3 âm lịch hàng năm, ở Am Chúa có tổ chức lễ hội để tôn vinh, tưởng nhớ Thánh Mẫu Thiên Y A Na, thu hút rất đông khách hành hương. Nếu đến đúng vào dịp này, bạn sẽ được thưởng thức múa bóng, hát văn, tế lễ… cùng những đặc sản địa phương, nhất là các món ăn chay vừa phong phú vừa thanh nhã. Ngoài giá trị tâm linh, lịch sử, Am Chúa còn thể hiện sự giao thoa của hai nền văn hóa Chăm – Việt, thể hiện ý chí trường tồn, bất khuất qua nhiều thăng trầm, tàn phá của chiến tranh.
Một địa danh khác khá nhiều người yêu thích là khu Nhà xưa ông Hai Thái, thuộc xã Suối Tiên. Hơn một trăm năm trước, khu vực này còn là rừng núi, hoang sơ. Giữa lúc đó, ông Nguyễn Đình Thái hay còn gọi là Hai Thái lên Suối Tiên để khai hoang lập ấp. Ông đã khai phá, dẫn nước từ ngọn nguồn suối Tiên về tưới cho đồng ruộng. Sau đó, ông nhường đất này lại cho người dân và tiếp tục khai hoang một quả đồi và xây nên kiến trúc nhà xưa độc đáo như hiện nay lưu giữ.
Kiến trúc của khu nhà pha trộn giữa phương Đông và phương Tây, phối cảnh hết sức tinh tế và hài hòa. Đặc biệt các vật dụng sinh hoạt được lưu giữ hầu như nguyên vẹn. Những dấu ấn thời gian sẽ khiến du khách vừa tò mò thích thú vừa bâng khuâng hoài niệm.
Nếu đã qua Nhà xưa ông Hai Thái thì đừng quên ghé thăm Khu du lịch Suối Tiên. Suối Tiên khởi đầu từ thượng nguồn của dãy núi Hòn Bà, quanh năm trong mát. Mặc dù đã được đầu tư xây dựng thành khu du lịch nhưng vẫn giữ được nét hoang sơ, hùng vĩ. Càng lên cao, khách phương xa càng được chiêm ngưỡng nhiều cảnh sắc choáng ngợp mà tương truyền khi xưa tiên nữ trên thượng giới vì quá say mê đã hạ phàm để dạo chơi.
“Suối Tiên nước chảy lững lờ
Tiên đi đâu, để bàn cờ rêu phong
Nước mây vắng vẻ tăm mòng
Bền gan ta vẫn rày mong mai chờ »
(Khuyết danh)
Diên Khánh còn rất nhiều điểm đến thú vị như Hồ Cây Sung, Khu du lịch Memento, Khu du lịch Nhân Tâm, Trang trại Hoàng Trầm… Thật khó để du khách tham quan có thể trải nghiệm hết nếu chỉ dừng chân trong một quãng thời gian ít ỏi. Vậy nên, người bạn phương xa nếu đã có lòng ghé thăm Diên Khánh hãy cứ yên tâm lưu lại lâu lâu vì còn vô vàn điểm thú vị của vùng đất này cho bạn khám phá và người Diên Khánh thì luôn đối đãi bạn bè bốn phương chân tình, thật lòng thật dạ.
Bài và ảnh: NGUYỄN BÍCH THỦY